Σύνταξη αναπηρίας εφ όρου ζωής

Η αναπηρία εφ’ όρου ζωής στην Ελλάδα είναι ένα κοινωνικό επίδομα που χορηγείται από τον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) σε άτομα που έχουν αναπηρία τουλάχιστον 67%.

Αυτά τα άτομα δεν είναι σε θέση να εργαστούν λόγω της αναπηρίας τους και έχουν υποβληθεί σε ιατρική αξιολόγηση από τα Κέντρα Εξετάσεων Ποσοστού Αναπηρίας (ΚΕΠΑ), σύμφωνα με τον προσδιορισμό της ηλικίας τους. Αυτή η σύνταξη είναι ισόβια και αποτελεί ένα μέσο κοινωνικής πρόνοιας από το κράτος για τα άτομα που λόγω της αναπηρίας τους δεν μπορούν να εργαστούν.

Σύμφωνα με τον νόμο 2084/1992, όπως τροποποιήθηκε από τον νόμο 3863/2010, το δικαίωμα συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας καθορίζεται από τις αρμόδιες Υγειονομικές Επιτροπές. Αυτό το δικαίωμα μπορεί να παραταθεί με τις ίδιες προϋποθέσεις και είναι υπόκειται σε αυτεπαγγέλτως έλεγχο από τον ΕΦΚΑ. Ο έλεγχος περιλαμβάνει την υποβολή του συνταξιούχου σε ιατρική εξέταση από τις Υγειονομικές Επιτροπές ή τα ΚΕΠΑ, ανάλογα με τις παθήσεις του, τον ιατρικό του φάκελο και τη γενική του κατάσταση υγείας σύμφωνα με την ηλικία του.

Αυτή η τροποποίηση, η οποία τέθηκε σε ισχύ τον Ιούλιο του 2010, έχει ως στόχο την προστασία των συμφερόντων του ασφαλιστικού οργανισμού και την εξασφάλιση της συνέπειας και της διαφάνειας στην εφαρμογή των σχετικών κανονισμών. Με αυτήν την τροποποίηση, η δυνατότητα επανεξέτασης του δικαιώματος συνταξιοδότησης έχει ως αποτέλεσμα πιο αξιόπιστα αποτελέσματα.

Ειδικότερα, ο έλεγχος αυτεπαγγέλτως μπορεί να διενεργηθεί από τον ασφαλιστικό οργανισμό, ο οποίος μπορεί να απαιτήσει από τον συνταξιούχο να υποβληθεί σε ιατρική εξέταση από την αρμόδια Υγειονομική Επιτροπή. Εάν η Υγειονομική Επιτροπή κρίνει ότι ο συνταξιούχος δεν είναι πλέον ανίκανος για εργασία, ο ασφαλιστικός οργανισμός μπορεί να αναστείλει τη σύνταξή του.

Ο έλεγχος αυτός μπορεί να διενεργείται όποτε κριθεί απαραίτητο, αλλά πρέπει να γίνεται τουλάχιστον μία φορά κάθε πέντε χρόνια.

Η πρόσφατη αλλαγή στη νομοθεσία έχει προκαλέσει αντιδράσεις από τους συνταξιούχους, οι οποίοι θεωρούν ότι αυτή η νέα ρύθμιση παραβιάζει τα δικαιώματά τους. Αντίθετα, ο ασφαλιστικός φορέας υποστηρίζει ότι η νέα διάταξη είναι αναγκαία για την προστασία των δικών του συμφερόντων και τη διασφάλιση της διαφάνειας στην εφαρμογή των σχετικών κανονισμών.

Σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία, για να δικαιούται κάποιος σύνταξη αναπηρίας εφ’ όρου ζωής, πρέπει να πληροί τα εξής κριτήρια:

1. Να έχει συμπληρώσει τουλάχιστον πέντε (5) έτη ασφάλισης, με τουλάχιστον ένα (1) έτος ασφάλισης εντός των δύο (2) τελευταίων ετών πριν από την υποβολή της αίτησης.
2. Να έχει αναπηρία τουλάχιστον 67%, η οποία πρέπει να έχει διαγνωστεί από αρμόδια υγειονομική επιτροπή του ΕΦΚΑ.
3. Να μην έχει φτάσει την ηλικία συνταξιοδότησης για σύνταξη γήρατος.

Η υπολογισμένη σύνταξη αναπηρίας εφ’ όρου ζωής βασίζεται στις εισφορές που έχει καταβάλει ο δικαιούχος στο ασφαλιστικό σύστημα. Το ποσοστό της αναπηρίας, ο μέσος όρος των μηνιαίων αποδοχών του δικαιούχου και ο χρόνος ασφάλισης επηρεάζουν το ύψος της σύνταξης.

Για να υποβληθεί αίτηση για τη σύνταξη αναπηρίας εφ’ όρου ζωής, απαιτούνται τα ακόλουθα έγγραφα:

1. Αίτηση
2. Ιατρική γνωμάτευση από την αρμόδια υγειονομική επιτροπή του ΕΦΚΑ
3. Βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας
4. Φωτοαντίγραφο της αστυνομικής ταυτότητας ή του διαβατηρίου
5. Φωτοαντίγραφο του βιβλιαρίου υγείας

Η μόνιμη καθορισμένη ποσοστιαία σύνταξη αναπηρίας αναφέρεται στη διαδικασία κατά την οποία το ποσοστό αναπηρίας ενός αντικειμένου καθίσταται μόνιμο και δεν υπόκειται πλέον σε αναθεώρηση. Αυτή η διαδικασία μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με αίτηση από τον δικαιούχο είτε αυτόματα από τον ασφαλιστικό φορέα.

Για να πραγματοποιηθεί η μόνιμη καθορισμένη ποσοστιαία σύνταξη αναπηρίας, ο δικαιούχος πρέπει να πληροί τις εξής προϋποθέσεις:

1. Έχει λάβει προσωρινή σύνταξη αναπηρίας για τουλάχιστον δύο (2) χρόνια.
2. Έχει υποβληθεί σε επανεξέταση από την αρμόδια υγειονομική επιτροπή του ασφαλιστικού φορέα.
3. Η υγειονομική επιτροπή έχει κρίνει ότι η αναπηρία του δικαιούχου είναι μόνιμη.

Επιπλέον, για τη μόνιμη καθορισμένη ποσοστιαία σύνταξη αναπηρίας των ασφαλισμένων μετά το 1992, ο συνταξιούχος πρέπει να έχει συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας του, να έχει λάβει σύνταξη αναπηρίας για τουλάχιστον 7 συνεχόμενα έτη, και να έχει εξεταστεί από τις υγειονομικές επιτροπές τουλάχιστον τρεις φορές, ή να είναι άνω των 60 ετών, να έχει συνταξιοδοτηθεί συνεχώς για τουλάχιστον 5 έτη και να έχει εξεταστεί τουλάχιστον 2 φορές.

Για τους ασφαλισμένους πριν το 1992, ο ασφαλιστικός φορέας μπορεί να πραγματοποιήσει αυτεπάγγελτο έλεγχο και να αποφασίσει την άρση ή τροποποίηση των παροχών ανάλογα με τα διαθέσιμα στοιχεία για τον ασφαλισμένο.

Η μόνιμη καθορισμένη ποσοστιαία σύνταξη αναπηρίας οδηγεί στη χορήγηση σύνταξης αναπηρίας εφ’ όρου ζωής στον δικαιούχο.